ﻋﻨﺎﺻﺮ ﭼﻬﺎرﮔﺎﻧﻪ در ﺑﻄﻦ ﻫﺴﺘﯽ دارای ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﺧﺎﺻﯽ ﺑﻮده و ﻣﻨﺸﺄ آن ﻣﺘﺄﺛﺮ از ﭼﻬﺎر ﻋﻨﺼﺮ آب، ﺑﺎد، ﺧﺎک و آﺗﺶ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮآﻣﺪه از درک و ﺑﺎور ﻋﻤﯿﻖ اﯾﺮاﻧﯿﺎن ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ و در ﮔﺬر زﻣﺎن در ﻗﺎﻟﺐ ﻫﻨﺮ و ﻣﻌﻤﺎری ﺗﮑﺎﻣﻞ ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ، در واﻗﻊ ﻣﯽ ﺗﻮان اﯾﻦ ﺑﺨﺶ از ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎی ﺑﺸﺮی را در ﺟﻬﺎن زﻣﯿﻨﯽ ﺟﺴﺘﺠﻮ ﮐﺮد .ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ دو ﺑﺎغ ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﻋﺒﺎس آﺑﺎد و ﺷﺎه ﻋﺒﺎﺳﯽ ﺑﻬﺸﻬﺮ ﮐﻪ در روﻧﺪ ﻃﺮاﺣﯽ و ﺗﺄﺛﯿﺮ ﭘﺬﯾﺮی از ﭼﻬﺎر ﻋﻨﺼﺮ ﻣﺬﮐﻮر ﻣﺘﺄﺛﺮ ﺷﺪه اﻧﺪ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺷﺎﺧﺼﻪ ﻫﺎی ﻃﺒﯿﻌﯽ و ﺗﺎرﯾﺨﯽ، از ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﻧﻤﺎدﯾﻦ اﯾﻦ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺑﻬﺮه ﺑﺮده اﻧﺪ، ﻋﻨﺎﺻﺮی ﮐﻪ ﺑﺎ ﻣﻌﺎﻧﯽ ﺿﻤﻨﯽ و ﻻﯾﻪ ﻫﺎی ﻓﺮاﺗﺮ از ﺧﻮد، اﯾﻦ ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ را ﯾﺎﻓﺘﻪ ﮐﻪ راﺑﻄﻪ ﻣﺎ را ﺑﺎ ﺟﻬﺎن ﻣﺘﺄﺛﺮ ﺳﺎزﻧﺪ. ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺷﯿﻮه ﻃﺮاﺣﯽ، ﻓﻀﺎﺳﺎزی و ﻧﯿﺰ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ رﻣﺰی اﯾﻦ دو ﺑﺎغ ﻣﻬﻢ در ﺷﺮق ﻣﺎزﻧﺪران از اﻫﺪاف ﺗﺤﻘﯿﻖ اﺳﺖ .و روش ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﺒﯿﯿﻦ وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎ، ﺻﻔﺎت و ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﻧﻘﻮش، ﺑﻪ روش ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ و ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ و ﺷﯿﻮه ﮔﺮدآوری ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺑﻪ ﺷﯿﻮه اﺳﻨﺎدی و ﻣﯿﺪاﻧﯽ اﺳﺖ .درﺧﺼﻮص ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺗﺤﻘﯿﻖ، ﮐﺎرﺑﺮد و وﺟﻮد ﻋﻨﺎﺻﺮ ﭼﻬﺎرﮔﺎﻧﻪ در ﻓﻌﺎﻟﺴﺎزی دو ﺑﺎغ ﻋﺒﺎس آﺑﺎد و ﺷﺎه ﻋﺒﺎس ﺑﻬﺸﻬﺮ و ﻧﯿﺰ ﻧﻘﺶ اﯾﻦ ﻋﻨﺎﺻﺮ در ﻃﺮاﺣﯽ ﻓﻀﺎ ﻣﻮرد ﺳﻮال اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﻮده اﺳﺖ .ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ آب ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ رﮐﻦ از ارﮐﺎن ﭼﻬﺎرﮔﺎﻧﻪ اﺳﺖ و ﮐﺎرﮐﺮد آن روﺷﻨﺎﯾﯽ و اﯾﺠﺎد ﻟﺬت ﺑﻮده اﺳﺖ و ﺧﺎک، ﭘﺮورش دﻫﻨﺪه ﻗﻮای دروﻧﯽ زﻣﯿﻦ و آﺗﺶ در ﻣﻘﺎم ﺳﻮم اﻫﻤﯿﺖ، ﺑﺎ ﺣﻀﻮر ﺑﺎرز ﺑﯿﺮواﻧﯽ اش ﺑﺎ ﺑﻨﺎی ﭼﻬﺎر ﻃﺎﻗﯽ )وﺳﻂ درﯾﺎﭼﻪ (ﻗﺎﺑﻞ اﺣﺴﺎس اﺳﺖ و دارای ﺧﺎﺻﯿﺖ دوﺳﻮﯾﻪ آب و ﺑﺎد ﺑﻮده اﺳﺖ .ﻪ ﻧﻤﺎدﯾﻦ ﺳﯿﺎل ﺑﻮدن روح، ﺗﻮازن و ﭘﻮﯾﺎﯾﯽ را در ﻓﻀﺎی ﺑﺎغ ﻫﺎ ﻣﯽ ﮔﺴﺘﺮاﻧﺪ و ﮐﺎرﺑﺮد ﻫﻤﻪ اﯾﻦ ارﮐﺎن ﭼﻬﺎرﮔﺎﻧﻪ ﺑﺎد ﻧﯿﺰ ﺑﺎ ﺷﺎﺧﺼ در ﺗﻠﻔﯿﻖ ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ، ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﯽ زﻣﯿﻦ و آﺳﻤﺎن را ﺗﺪاﻋﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ.
