حسن تقوی جلودار

هدف از این مطالعه تعیین شاخصهای سیستماتیک و پراکنش گونه های شگ ماهی در حوضه جنوبی دریای خزر واقع در محدوده ساری و بابلسر در سالهای 1393 و 1394 می باشد. جهت شناسایی گونه ها از 16 و 5 شاخص بترتیب از صفات ریختی و شمارشی 249 نمونه شمارش و اندازه گیری شد. نتایج نشان داد در این منطقه چهار گونه از شگ ماهیان شامل: شگ ماهی براشنی کووی Alosa braschnikowi (Borodin, 1904)، شگ ماهی دریای خزر A.caspia (Eichwald, 1938)، شگ ماهی چشم درشت (A.saposchnikowii (Grimm, 1887 و شگ ماهی مهاجر A.kessleri (Grimm, 1887) وجود دارد. از مهمترین شاخصهای شمارشی مورد بررسی خارهای آبششی بودند، بطوری که در چهار گونه نام برده بترتیب 21 تا 42 عدد و بطور میانگین 20/6 ± 96/31 عدد، 60 تا 76 عدد و بطور میانگین 31/3±42/71 عدد، 27 تا 43 عدد و بطور میانگین 81/3±21/33 عدد و 44 تا 72 عدد و بطور میانگین 22/7±03/57 عدد خار آبششی بودند که در بین چهار گونه شناسایی شده از لحاظ آماری تفاوت معنی داری مشاهده شد (P<0.001 ,F= 457.48). از مهمترین شاخصهای ریختی بدست آمده، فاصله بین دو چشم بود که برای چهار گونه نام برده بترتیب 3/1 تا 8/2 و بطور میانگین 47/0±92/1 درصد، 2/1 تا 9/1 و بطور میانگین 21/0±51/1 درصد، 2/1 تا 3/2 و بطور میانگین 24/0± 66/1 درصد و 1/1 تا 6/2 و بطور میانگین 30/0±75/1 درصد بودند که در بین چهار گونه شناسایی شده از لحاظ آماری تفاوت معنی داری مشاهده شد (P<0.001 ,F= 9.02). بیشترین میانگین (± انحراف معیار) طول کل و وزن بدن مربوط به گونه A.braschnikowi بترتیب 32/4±65/27 سانتیمتر و 25/172±05/262 گرم بوده است. همبستگی معنی داری بین طول کل و وزن بدن ماهی در میان چهار گونه بررسی شده وجود دارد (0.001>P). نسبت جنسی نر به ماده در بین چهار گونه شگ ماهی دریای خزر به غیر از گونه A.caspia، در مابقی گونه ها به نفع نرها می باشد. شاخص گنادوسوماتیک (GSI) در بین چهار گونه شگ ماهی دریای خزر از تفاوت معنی داری برخوردار است (P<0.05 ,ANOVA ;F= 4.04). میانگین فاکتور وضعیت (CF) در بین چهار گونه شگ ماهی دریای خزر نشان از تفاوت معنی دار در بین آنها می دهد (P<0.05 ,ANOVA ;F= 4.26).