یکی از اهداف انعقاد قرارداد بازرگانی و بحرپیمائی1319/1941 ایران و شوری استفاده ترانزیتی از خاک شوروی جهت تداوم مبادلات تجاری با آلمان بود. این هدف در نتیجه تحولات جبهه های جنگ در قاره اروپا از تیر 1320 با چالش جدی مواجه شد. بر این اساس پژوهش پیش رو با هدف بررسی تأثیر جنگ جهانی دوم بر ناکامی تحقق هدف ترانزیتی این قرارداد صدد است تا با استفاده از روش تحقیق تاریخی به طرح این پرسش بپردازد. تحولات جنگ جهانی دوم چه تأثیری بر ناکامی تحقق اهداف ترانزیتی قرارداد بازرگانی و بحرپیمائی 1319 ایران و شوروی داشت؟ فرضیه تحقیق بر آن است که تغییر اهداف نظامی آلمان در جبهه های جنگ جهانی دوم و حمله به شوروی موجبات ناکامی تحقق اهداف ترانزیتی این قرارداد گردید. یافته های تحقیق نشان می دهد که حمله آلمان به شوروی موجب در راه ماندگی کالاهای مبادلاتی میان ایران و آلمان در خاک شوروی گردید. این مشکل با حمله شوروی به ایران در سوم شهریور1320 و اشغال نیمه شمالی ایران توسط شوروی تشدید شد. شوروی ها پس ازاشغال ایران تمامی کالاهای صادراتی و وارداتی ایران را که در کارخانه ها، انبارها و گمرکات ایران موجود بود به بهانه آلمانی بودن تصرف و بدین ترتیب تحقق اهداف ترانزیتی قرارداد بازرگانی بحرپیمائی1319 را با ناکامی مواجه کردند.
