حکومت‌ها برای ماندگاری خود دارای استراتژی‌های خاص بوده‌اند، یکی از اجزای مهم این برنامه‌ها، مسائل مربوط به مالیات به عنوان زیرمجموعه و بستر اصلی انجام برنامه‌های اقتصادی بوده است. جزیه یکی از انواع مالیات‌هایی بوده که در ادوار مختلف ایران دوران اسلامی پیوسته از اهل کتاب اخذ می‌شده است اما در عهد قاجاریه متأثر از عواملی چند، موضوع اسقاط جزیه بطور مشخص برای زرتشتیان مورد توجه قرار گرفت. در این پژوهش برآنیم تا با بهره‌گیری از روش تحقیق تاریخی مدل توصیفی_تحلیلی به این پرسش پاسخ دهیم که دلایل و آثار سیاست معافیت از جزیه برای اقلیت زرتشتی در دوره ناصری چه بوده است؟ یافته‌های تحقیق حاکی از آن است که مهمترین علل اسقاط جزیه زرتشتیان مبتنی بر مجموعه عوامل داخلی و خارجی نظیر آمدن سفیران اروپایی یا فرنگی به ایران، مراجعت برخی ایرانیان از فرنگ، پارسیان زرتشتی مقیم هند و تبعه بریتانیا نظیر مانکجی‌لیمجی‌هاتریا، روشنفکران و علما به عنوان هدایت کننده تفکرات حاضر در توده جامعه بوده که در نهایت موجب تحول اساسی در دیدگاه حکومت قاجار درباره نحوه برخورد با اهل کتاب و رعایت حقوق اقلیت زرتشتی شده است. از شاخص‌ترین آثار این سیاست در عهد قاجاریه می‌توان به تعاملات صلح‌جویانه و مداراگونه ساختار قاجار با اقلیت زرتشتی، ایجاد زمینه‌ای برای شکل‌گیری بنگاه‌های اقتصادی و بدنبال آن قدرت‌گیری سیاسی آنان، همچنین بستری برای ایجاد تبادلات فرهنگی، اجتماعی با فرنگیان اشاره نمود.
