قرن چهارم هجری، قرن زرین فرهنگ و تمدن اسلامی است که در این دوره شاهد اعتلای چشمگیر تمدن اسلامی در جنبه های مختلف علمی و ادبی می باشیم. فقه و حدیث نیز مانند سایر علوم در این دوره با توجه به وجود فقها و محدثانی مانند شیخ صدوق بسیار مترقی شد و به تحکیم و گسترش پایه های تشیع کمک شایانی کرد.شیخ صدوق به عنوان یکی از مفاخر جهان اسلام در قرن چهارم هجری در نهضت علمی و فرهنگی شیعه سهم بسزایی دارد. چرا که بیشترین آثار را در زمینه های مختلف در قیاس با دیگر محدثان حوزه مکتب حدیثی قم تا قرن پنجم هجری داراست و امروزه نیز آثار فراوان به جای مانده از حوزه حدیثی ارزشمند قم به آثار وی مربوط می شود. شیخ صدوق علاوه بر منسجم کردن احادیث، عقاید شیعه را نیز با استفاده از جمع بندی روایات بیان کرده و از همه مهم تر به مبارزه با افکار انحرافی پرداخته است. شیخ صدوق به عنوان یکی از مفاخر جهان اسلام در قرن چهارم هجری در نهضت علمی و فرهنگی شیعه سهم بسزایی دارد. چرا که بیشترین آثار را در زمینه های مختلف در قیاس با دیگر محدثان حوزه مکتب حدیثی قم تا قرن پنجم هجری داراست و امروزه نیز آثار فراوان به جای مانده از حوزه حدیثی ارزشمند قم به آثار وی مربوط می شود. شیخ صدوق علاوه بر منسجم کردن احادیث، عقاید شیعه را نیز با استفاده از جمع بندی روایات بیان کرده و از همه مهم تر به مبارزه با افکار انحرافی پرداخته است. اهمیت شیخ صدوق در تحکیم و تثبیت بنیان های اندیشه شیعی با توجه به نقش برجسته او، بررسی سیر تحولات زندگانی اش را به دلیل فهم بیشتر نقش برجسته او در گسترش مذهب تشیع ضروری می سازد. بر این اساس، زندگانی او از بدو حیات تا فوت و تأٍیری که حتی پس از مرگ اش بر تکاپوی تشیع در جهان اسلام گزاشت مورد توجه است. تبیین، اثبات و دفاع از عقاید و آموزههای اعتقادی، اهداف اساسی علم کلام را تشکیل میدهند. و آثار گرانبهای باقی مانده از شیخ صدوق گواهی میدهد که وی در هر سه زمینۀ مذکور، به نحو شایسته ای عمل نموده، کلام اسلامی و شیعی را به زیبایی عرضه نموده است و در برابر انواع شبهات و انحرافات، با قوّت تمام از آن دفاع کرده است و مجاهدانه در محافظت از مرزهای عقیدتی شیعیان کوشیده است.
