احسان نظیفی

ویروس وای سیب زمینی (Potato virus Y, PVY) عضو تیپ جنس Potyvirus، یکی از مهمترین عوامل بیمارگر در گیاهان خانواده سولاناسه می باشد. در سال زراعی 1392 تعداد 38 نمونه مشکوک به آلودگی ویروسی از مزارع گوجهفرنگی استان مازندران جمعآوری و پس از بررسی با آغازگرهای دژنره پوتیویروسها، تعداد 9 نمونه آلوده به پوتیویروس تشخیص داده شدند. پس از همسانهسازی و توالییابی نمونه های آلوده، چهار جدایه با علائم موزائیک، پیسکی و بدشکلی به عنوان PVY شناخته شدند که به دلیل شباهت بالا، دو جدایه به نام های GB و GRA انتخاب گردید. آنالیز فیلوژنتیکی جدایههای ایرانی به همراه 115 جدایه دیگر موجود در بانک ژن در ناحیه ژنی (Cylindrical inclusion) CI نشان داد که تمام جدایههای مقایسه شده در سه گروه اصلی (III ،II ،I) قرار گرفته و جدایه های ایرانی همراه با جدایههایی از کشورهای ایتالیا، استرالیا، هلند، فرانسه، اسپانیا و اروگوئه که همگی از نژاد C میباشند در زیر گروه IF قرار میگیرند. جدایههای ایرانی PVY-GB و -GRA در زیرگروه IF یک sublineage جداگانه را تشکیل دادند و دارای بیشترین شباهت (95/7-96/5 درصد) با جدایه اسپانیا (LYE84.2) و کمترین شباهت (80/9-81/3 درصد) با جدایه ژاپن (T13) و کانادا (Tu_660) در سطح نوکلئوتیدی بودند. در سطح آمینواسیدی نیز جدایه های ایرانی بیشترین شباهت (99/1 درصد) را با جدایه اسپانیا (LYE84.2)، ایتالیا (Foggia) و اروگوئه (Tannat) و کمترین شباهت (93/4 درصد) را با جدایه ژاپن (T13) داشتند. همچنین تشابه توالی نوکلئوتیدی و آمینواسیدی این دو جدایه با یکدیگر به ترتیب 98/4 و 100 درصد تعیین گردید. این اولین گزارش از وجود نژاد PVYC از گیاه گوجه فرنگی در استان مازندران و ایران می باشد.