پدیدههای جغرافیایی سهم بسزایی در راهبردها و در عین حال سرنوشت جنگ‌ها در طول تاریخ ایران داشتهاند. لذا توجه به آن در جهت ارزیابی و تحلیل شیوهها و رفتارهای نظامی حکومتها امری ضروری خواهد بود. در این میان نقش حوادث جوی در انتخاب زمان وقوع حوادث، نوع سازماندهی قوا و حتی نتیجه برخی از پیروزی‌ها، پیشرویها و یا در شق دیگر، عقب‌نشینی‌ها و حتی شکست‌ها خود از امتیاز و در عین حال ضرورتهای توجه به آن پرده برمی‌دارد. لذا این پژوهش به روش تبیینی- تاریخی و با طرح این پرسش بنیادین که حوادث جوی چه نقشی بر تحولات نظامی ایران سده‌های سوم و چهارم هجری داشته است، دریافته است که حوادث جوی از جمله برف و سرما، سیل، باران، باد و گرما گاهی موازنهی جنگی را کاملاً تغییر داده؛ و حتی مسیر و در نهایت نتیجه جنگ را برخلاف همه پیشبینیها دگرگون کرده است. ضمن آن‌که علاوه بر تضعیف قوای جسمانی، به‌هم‌ریختگی سپاه و یا تأثیر نامطلوب بر تسلیحات، نمی‌بایست بار و فشار روانی- تبلیغاتی وقوع حوادث غیرمترقبه‌ی جوی و سعی بر القاء خرافهی ارتباط با آسمان و جهان غیب که خود به تضعیف روحیه سپاهیان رقیب میانجامید، نادیده گرفته شود.
