هویت سابقه‌ای به درازای عمر بشریت دارد، هویت جمعی مانند هویت فردی در کشاکش تصور ما از دیگران شکل می‌گیرد. عناصر اصلی هویت ملی عبارتند از: جغرافیا _ آگاهی تاریخی _ دین _ فرهنگ _ زبان _ دولت. هویت ایرانی نیز که همواره تحت تاثیر عوامل گوناگون بوده، به دلیل قدمت آن می‌بایست که در زمینه‌های مختلف مورد بازنگری و بازیابی و بازسازی قرار بگیرد اما آن‌چه که مسلم است در تاریخ ایران پیوسته شاهد تداوم هویت ایرانی هستیم و در این میان ایرانیان، از جمله شاهان، امراء و وزراء، علما، مورخان و شعرا نفش بسزایی در تداوم هویت ایرانی داشته‌اند. در این جستار در صدد هستیم رویکرد شاعران دوره غزنوی و سلجوقی را نسبت به هویت ایرانی تحلیل و ارزیابی کنیم. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد عناصر و مؤلفههای هویت ایرانی در هر پنج دیوان شعرای این دوره یعنی: اخسیکتی، ازرقی، عسجدی، غزنوی و مختاری آمده است. در باب مؤلفه زبان، شاعران با سرودن ابیات بی شمار به زبان فارسی، این زبان را حفظ کرده اند، در باب مؤلفه‌ی سرزمین یا جغرافیا می‌توان گفت شاعران به خوبی وسعت سرزمین ایران در این دوره و آگاهی خود از ایران باستان را در ابیاتشان منعکس ساخته اند و همواره ایران را از انیران متمایز کرده اند و همچنین نتیجه‌ی به دست آمده درباره‌ی میراث فرهنگی و زیر مجموعه‌ی آن مذهب، آداب و رسوم و آگاهی تاریخی، این است که شعرا به جشن‌ها، تاریخ باستانی و اساطیری ایران، فره ایزدی، بازی ها و موسیقی ایرانی و حتی با وجود مسلمان بودن به رسومات دین زرتشتی آگاهی داشتند و همواره مضامین ابیات زیادی از اشعارشان را تشکیل داده است.
