قرون سوم تا ششم هجری قمری در تاریخ تمدن اسلامی که به عصر طلایی آن شهرت دارد، رشد و تعالی تمدنی-فرهنگی محیرالعقولی را در عرصه های مختلف شاهد بوده است. در این میان ظهور نخبگان علمی در جای جای جهان اسلام- با اختراعات و نوآوریهای علمی- تاریخ این دوره را برای همیشه ممتاز ساخته است. لذا نوشتار حاضر به روش توصیفی ـ تحلیلی در پی پاسخ به این سؤال اساسی بوده که نسبت اسلام با این رشد علمی چگونه است؟ یافته‌های پژوهش نیز حکایت از آن دارد که آموزه‌های اسلام با گفتمان سازی و اصالت بخشی به منابع شناختی و گزاره‌های علمی ـ در کنار جامعه و حکومت تمدن ساز ـ عامل اصلی حرکت علمی و ظهور نخبگان در این دوره بوده است. اسلام به عنوان ایدئولوژی حاکم بر جامعه، هم خود عامل ظهور نخبگان است و هم زمینه‌ساز عوامل مهم دیگری چون عقل‌گرایی، تساهل و تسامحِ مذهبی و ایجاد جرأت و جسارت در نقد و ایده‌پردازی که در نهایت به رشد علمی و ظهور نخبگان در سده های سوم تا ششم هجری منتهی گردید.
