حاصل بیست و سه سال تلاش و تبلیغات مستمر پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله)، تضعیف نظام فرهنگی حاکم بر شبه جزیرۀ عربستان؛ یعنی«فرهنگ جاهلیت» بوده است. این تلاش بی قفه از یک سو باور های ریشه دار و عادت های انعطاف ناپذریر حیات قبیله ای را ویران کرد و از دیگر سوی فرهنگی بر پایۀ آموزه های وحیانی اسلام جایگزین آن نمود. در پژوهش حاضر با طرح این سئوال که اقدامات فرهنگی پیامبر اسلام (ص) در مواجهه با فرهنگ جاهلیت چه بوده است؟ به روش توصیفی- تحلیلی، به بیان اجمالی تدابیر فرهنگی پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) در مقابله با فرهنگ «جاهلیت» پرداخته شده است. یافته های پژوهش حکایت از آن دارد که جاهلیت، فرهنگی بوده که بر تمامی جنبه های زندگی اعراب پیش از اسلام سایه افکنده و مقابله جدی با آن هدف رسالت پیامبر اسلام (صلی الله علیه-وآله) بوده است. در حالی که ملاک زندگی عرب جاهلی را قبیله و تعصبات قبیله ای تشکیل می داد، لیکن پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) این تعصبات را در چهارچوب ایمان قرار داد. همچنین پیمان برادری را که زمینه یکپارچگی جامعه و تبدیل آن به امت واحده را فراهم ساخت، ایجاد نمود. وضعیت زن در میان عرب جاهلی همچون کالایی بود که مهمترین کارکرد آن می توانست میانجی شدن برای پایان جنگ میان دو قبیله باشد.
