مسجد در تاریخ ایران سده های میانه و به ویژه عصر آل بویه دارای کارکردهای متعدد و در عین حال متنوعی بوده است. این کارکردها خود از تاثیر گذاری آن در حیات اجتماعی روز حکایت دارد. در این میان کارکردهای عبادی-مذهبی و نیز اقتصادی مسجد اهمیت و جایگاه ویژه ای به این بنای الهی بخشیده است. لذا پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی و با طرح این پرسش که مسجد در ایران عصر آل بویه چه کارکردهای عبادی و اقتصادی داشته است؟دریافته است که اقامه نماز، ذکر دعا، تلاوت قرآن و وعظ و خطابه به عنوان بنیادی ترین کارکرد و فلسفه ذاتی تاسیس آن در این مقطع مطرح بوده است. ضمن آن که استقبال جامعه از نقشهای عبادی مسجد و به دلائل مختلفی همچون بن مایه های اعتقادی مردم نسبت به دین و موسسات دینی و نیز فعالیت مبلغان مذهبی عصر قابل برداشت خواهد بود. چنانچه حضور در مراسم عبادی با محوریت مسجد امر مرسومی گزارش شده است. در خصوص کارکردهای اقتصادی مسجد نیز بایستی گفت گر چه ممکن است از فلسفه بنیادین تاسیس مسجد به دور باشد، لیکن نقش آفرینی در عرصه اقتصادی جامعه روز و با توجه به قدرت اقتصادی بسیار خوب مسجد بدان نقش اقتصادی ممتازی داده است.در همین راستا کمک به مستمندان از جمله پذیرایی از آنان-گر چه ممکن بود سوء استفاده های نیز صورت پذیرد- و نیز تامین برخی از نیازهای عمومی جامعه از کارکرد اقتصادی این مهمترین عرصه معماری عصر آل بویه حکایت دارد.
