مار در اسطوره شناسی، جزو اولین و پایه ای ترین عناصر مرتبط با آفرینش به شمار می رود و ریشه های معنایی و نمادین مشابه آن در تمدن های تاریخی گوناگون قابل شناسایی است. این نقشمایه از کهن ترین و رایج ترین نقوش مورد استفاده در تزئینات دوران پیش از تاریخ و تاریخی ایران نیز بوده و در آثار حوزه های مختلف تمدنی این سرزمین شاهد استفاده از آن هستیم. به سبب هم زمانی، داد و ستدهای اقتصادی و فرهنگی و اهمیت تاریخی دو تمدن جیرفت و عیلام، و با توجه به کاربرد نقشمایه ی مار در تزئینات آثار برجای مانده از این دو حوزه، در این پژوهش به بررسی تطبیقی مفهوم شناسانه ی آن در آثار به جای مانده از این دو تمدن پرداخته شده است. این پژوهش یک بررسی کیفی است و به شیوه تطبیقی و با هدف کسب شناختی پایه ای درباره ی اشتراکات و افتراقات معنایی و شکلی نماد مار در دو تمدن برای انجام مطالعات بیشتر انجام شده است. سوال پژوهش این بوده که نقش مار در دو منطقه جیرفت و عیلام چه مولفه های نمادین مشترک یا متفاوتی را در خود منعکس کرده است؟ در جستجوی پاسخ این سوال، نحوه ی ترسیم نقش مار در تمدن جیرفت و عیلام و سبک های مختلف نقش پردازی آن مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین تاثیر اعتقادات مردم این دو منطقه نیز در بکارگیری نقوش مورد استفاده بیان شده و مفاهیم و نقش کلی مار به تحلیل در آمده است. در پاسخ به سوال پژوهش باید گفت تسلط انسان بر مار و طبیعت، ارتباط با انسان، تقدس مار و بالتبع کارکرد پرستشی آن از مضامین مشترک بدست آمده در بررسی های این پژوهش می باشند. همچنین مضامین و نقاط افتراق بدست آمده شامل ارتباط کارکردی نقش با زمینه اثر، کنش پذیری نسبت به انسان، بیان مستقیم مضامین تناسل و تنازع، همبستگی جنسیتی، ترکیب هیولایی، تفاوت ترکیب بندی شکلی و انضمام و انفصال از انسان هستند.
