تحول نظام جهانی در اثر فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و ورود سه کشور جدید به جمع کشورهای حوزه ساحلی دریای خزر، وضعیت حقوقی این دریا و چگونگی بهره برداری از منابع نفت و گاز آن اهمیت ویژه ای پیدا کرده است. هدف از این تحقیق، بررسی مواضع و ایستارهای دولت های ساحلی، به ویژه استراتژی جمهوری اسلامی ایران و نیز آخرین تحولات رژیم حقوقی دریای خزر می باشد. در این مقاله تلاش شده است فرآیند موضعگیری دولت های ساحلی، همراه با ارائه راهبرد ها و راهکار های اجرایی لازم برای تامین حقوق کلیه دولت های ساحلی، به ویژه منافع و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، تبیین شود. تحقق این اهداف، تنها با اجماع نظر و رضایتمندی کلیه دولت های پنجگانه ساحلی بدون دخالت دولت های فرامنطقه ای میسر خواهد شد .