اباصلت حسین زاده کلاگر

سرطان کولون سومین سرطان رایج در دنیا و عامل مرگ و میر است و عمده روش های درمانی این سرطان ختم به درمان های تهاجمی همچون جراحی و شیمی درمانی می‌شود. با این حال تعداد زیادی از این بیماران مجدد با عود این سرطان رو به رو می‌شوند و همچنین مقاومت به شیمی درمانی نیز یکی از مشکلات اصلی و مهم این بیماری است. یکی از عوامل مؤثر و بسیار مهم در ایجاد سرطان کولون حضور پروتئین های التهابی است که از این جمله می توان به سیتوکین‌ها و پروستاگلاندین‌ها اشاره کرد. پروستاگلاندین-E2 (PGE2) که یکی از پروستاگلاندین‌های اصلی حاصل از عملکرد آنزیمی COX-2 است که می‌تواند باعث افزایش تعداد تومورها، مقاومت به مرگ سلولی و افزایش تکثیر سلولی می‌شود. در مطالعات پیشین دیده شد که TMPyP4 توان کاهش بیان COX-2 را با ایجاد ساختار چهاررشته‌ای گوانینی (G4) دارد. در این مطالعه تأثیر ماده TMPyP4 بر میزان محصول عملکردی-التهابی COX-2 یعنی PGE2 و آثار آن بر سمیت سلولی و مرگ سلولی در سلول‌های HT-29 مورد سنجش قرار گرفت. علاوه بر سطح عملکردی TMPyP4 بر این فرآیندها در سرطان کولون، سطح ارتباط این اثرات با میزان کنترل بیان COX-2 توسط این ماده نیز سنجیده شد. براساس نتایج به‌دست آمده، گرچه سطح سمیت TMPyP4 برای سلول‌های HT-29 کم می‌باشد و IC50 آن‌ در دو زمان تیمار 24 ساعت و 48 ساعت بالاست، ولی این ماده بر سطح قدرت بقای کلونی‌زایی سلول‌ها به‌طور معناداری ( p<0.0001) اثر داشت. به‌ویژه این که نتایج این مرحله با نتایج قبلی تأثیر این ماده بر سطح بیان COX-2 هماهنگ بود. در حقیقت TMPyP4 در مدت زمان تیمار 48 ساعت باعث مهار مناسب کلونی‌زایی سلول‌ها در هر سه غلظت مورد بررسی شد. همچنین TMPyP4 به‌طور معناداری باعث کاهش مقدار کمی PGE2 شد (p: 0.006). از سوی دیگر وقتی ارتباط بین کاهش PGE2 و بیان COX-2 در سلول‌های HT-29 تحت اثر TMPyP4 از لحاظ آماری مورد بررسی قرار گرفت، دیده شد که یک ارتباط متوسط مستقیم معنادار بین این دو وجود داشت (r: 0.56, p: 0.032). نتایج حاصل از این مطالعه در کنار داده‌های مطالعات قبلی نشان می‌دهد که TMPyP4 با واسطه‌ی عملکردش در پایداری ناحیه‌ی دارای پتانسیل تشکیل ساختار G4 در پروموتر COX-2 باعث کاهش فاکتورهای التهابی PGE2 می‌شود و در پی آن قدرت بقا و حیات سلول‌های سرطانی کولون را کاهش می‌دهد. این ویژگی‌ها در کنار سمیت پایین این ماده ویژگی مهمی در کنترل بدخیمی سرطان کولون برای این ماده محسوب می‌شود. همچنین تأثیر کاهش بیان COX-2 با روش پایدارکردن ساختار G4 در پروموتر آن، بر مقدار PGE2 نشان می‌دهد که این روش نیز می‌تواند یک روش درمانی برای کنترل سرطان کولورکتال در افراد دارای افزایش بیان COX-2 مطرح شود.