روابط سیصد سال گذشته‌ی دو کشور ایران و روسیه همواره تابع شرایط رقابتی بوده است. این رقابت، چه در حوزه‌های سرزمینی و چه در حوزه معادلات ژئوپلتیکی و اخیراً نیز در حوزه انرژی (گاز) مشهود است. نوشتار حاضر سعی در بررسی ابعاد اقتضائات روابط دو کشور ایران و روسیه؛ از الزامات و بایسته‌های تکنولوژیکی؛ و تحول و برجستگی بیشتر این اقتضاء در دوران جدید و آینده، افزون بر بایسته‌ی در خور پیشین، به سمت الزامات و بایسته‌های انرژی پایه، و مبتنی بر همکاری‌ها در راستای کسب بیشترین انتفاع در زمینه‌ی انرژی دارد. مقاله درصدد کاستن جایگاه و نقش الزامات تکنولوژیکی در سطوح تحلیل نیست و به همین روی، با استدلال‌هایی که می‌آورد به برجستگی این گزاره، بویژه در زمینه‌ی نیازهای فنی ایران در زمینه-ی انرژی هسته‌ای صحه می‌گذارد. پژوهش در پی آن است تا بسترهای نوپدید در مورد نیازهای روزافزون دو کشور در زمینه‌ی رشد اقتصادی، نیاز به انرژی و همچنین نیازهای مالی به درآمدهای برآمده از آن را به کنکاش بپردازد. امری که با همگامی و همکاری‌های هر چه بیشتر و ناگریز دو کشور می‌تواند آثار امنیتی، اقتصادی و راهبردی شایانی را در پهنه‌ی سیاست بین-الملل به بار آورد. در همین راستا بایسته‌های روابط دو کشور را در دو دسته‌ی: الف) الزامات بر پایه‌ی نیازهای تکنولوژیکی- دفاعی و نیز؛ ب) الزامات جدید: بایسته‌های انرژی محور؛ مورد کنکاش قرار می‌دهیم که مورد اخیر، خود در دو بخش الزامات انرژی‌محورِ تکنولوژیکی (هسته‌ای) و همچنین، الزامات انرژی‌محور در حوزه نفت و گاز از هم قابل تمیز هستند.
