زهرا میلا علمی

با توجه به ساختار نظام‎های نرخ‎ارز در ایران و وابستگی آن به درآمد‎های نفتی در دهه‎های اخیر، انتظار می­رود که تغییرات نرخ ارز درنتیجه تغییرات عمده قیمت نفت صورت گیرد. در این راستا افزایش­ها و کاهش­ها در نرخ ارز با تأثیرگذاری بر میزان سودآوری بنگاه‎های اقتصادی، می­تواند بر سطح اشتغال بنگاه‎های اقتصادی مؤثر واقع شود و البته این نوع اثرگذاری می­تواند نامتقارن باشد. بر این مبنا، پژوهش حاضر اثر غیرخطی نرخ ارز بر اشتغال را در ایران، در قالب یک الگوی پایه و 5 الگوی بخشی (بخش­های کشاورزی، خدمات، معدن، آب، برق، گاز، صنایع کارخانه‎ای و ساختمان) مورد بررسی قرار داده است. برای این منظور از رهیافت خودتوضیحی با وقفه های توزیعی غیرخطی و داده‎های سالانه در دوره 1396-1347 استفاده شده است. نتایج حاصل از الگوی پایه (کلی) در بلندمدت حاکی از آن است که افزایش‎ها در نرخ ارز اثر معناداری بر اشتغال کل ندارد ولی کاهش‎ها در نرخ‎ارز با اثری معکوس بر اشتغال کل همراه است. به طور مشابه برآورد الگو در قالب پنج بخش مذکور نشان می­دهد که افزایش‎ها در نرخ ارز تأثیر معناداری بر اشتغال بخش‎ها ندارد. با این حال اثر کاهش ها در نرخ ارز بر اشتغال در بخش­های خدمات، معدن، آب، برق، گاز، صنایع کارخانه‎ای و ساختمان معکوس است. ازاین رو به طورکلی و در چهار بخش خدمات، معدن، آب، برق و گاز، صنایع کارخانه‎ای و ساختمان (به طور جزئی)، نرخ‎ارز اثر نامتقارنی بر اشتغال در اقتصاد ایران داشته است.