احادیث برجای مانده از معصومان (ع) – پس از قرآن کریم- مهمترین منبع برای فهم معارف اسلام است. گاه فهم درست مفاد احادیث دشوار است. به کار گیری تعبیر « ایانا عنی» در برخی روایات سبب دشواری فهم آن شده است. هر چند سند پاره ای از روایات « ایانا عنی» ضعیف است اما وجود احادیث با سند صحیح و نیز انطباق با مضمون برخی آیات قرآن انکار ناپذیر است. مهمترین چالش فراروی فهم این احادیث، چگونگی اختصاص و انحصار آیات نسبت به حضرات معصومان (ع) است. این اختصاص با تعمیم مستفاد از ظهور آیات ناسازگار می نماید. مفسران و قرآن پژوهان بر این باورند این تعارض حقیقی نیست زیرا روایات ایانا عنی در مقام بیان انحصار حقیقی نیست بلکه بیانگر مصداق اتم است. نوشتار پیش رو می کوشد تا با روش توصیفی تحلیلی به بررسی دقیق موضوع از زاویه ای متفاوت دست یازد. گستردگی مفاهیم و نیز پرشماری این روایات مانع از بررسی جداگانه تک تک این روایات است. براین اساس نویسنده با ابتناء پژوهش بر دیدگاه ویژه موسوم به «فرایند انتقال علم الهی به انسان و کاربست آن در جامعه بشری» به بررسی در این زمینه پرداخت. نتیجه پژوهش نشان می دهد ؛ روایات «ایانا عنی»، در صدد بیان جری و تاویل یافتنِ بطن آیات قرآن است. بطن آیات ناظر به آن دسته از سنت های خداوند است که معطوف به خاندان نبوت است. سنت هایی مانند: اصطفاء، ایتاء علم و حکمت ، تطهیر، اجتباء، دارا بودن ومقام ولایت و اولی الامر. این سنت ها از آغاز بشریت در ذریه اصطفاء شده پیامبران در تمام ادیان الهی بوده است و از آغاز اسلام نیز این سنت ها در رسول خدا صلی الله علیه و آله و ذریه اصطفاء شده آن حضرت جریان یافته است. و چون تنها امامان معصوم از ذریّه ایشان دارای ویژگی خاندان نبوت هستند، بنابراین بطن بیان شده در این روایات، به این بزگواران نظر دارد. این روایات از آن حیث که بیانگر سنت های مربوط به خاندان نبوت است، مختص اهل بیت است. با این همه سایر مومنین نیز با تبعیت از آنان می توانند به برخی از این درجات دست یابند.
