مجید تفریحی

سرطان پروستات دومین سرطان شایع در مردان و پنجمین علت مرگ و میر در سراسر جهان است، کنترل پیشرفت و یا درمان آن در طب سنتی/مکمل با استفاده از گیاهان دارویی همراه شد و دغدغه بسیاری از محققین می باشد. گونه های جنس Teucrium به دلیل خواص آنتی اکسیدانی و دارویی از دیرباز به طور سنتی در درمان انواع بیماری‌ها استفاده می‌شوند. هدف از این مطالعه ارزیابی اثرات آنتی اکسیدانی و کشندگی سلولی عصاره متانولی گیاه مریم نخودی خزری یا Teucrium hyrcanicum L. بر رده سلولی سرطان پروستات (PC-3) است. سمیت سلولی و خواص آنتی اکسیدانی ناشی از عصاره متانولی از طریق روش‌هایی شامل بررسی تغییرات سطح ROS درون سلولی، میزان فعالیت آنزیم LDH سیتوزولی، اختلال در پتانسیل غشاء میتوکندری و تغییر در میزان بیان ژن‌های آپوپتوزی مورد سنجش قرار گرفت. نتایج حاصل از اندازه‌گیری سطح ROS درون سلول نشان داد که، تیمار سلول های PC-3 با عصاره متانولی در غلظت‌های 10 و 25 میکروگرم بر میلی لیتر منجر به افزایش سطح ROS درون سلولی و در نتیجه القاء مرگ سلولی می‌شود. اما در غلظت‌های 44 و 75 میکروگرم بر میلی لیتر، سطح ROS درون سلولی کاهش یافت. آزمایش سنجش میزان LDH نشان داد که تیمار سلول‌ها با غلظت‌های مختلف عصاره منجر به افزایش وابسته به غلظت میزان رها شدن آنزیم سیتوپلاسمی LDH در محیط کشت سلولی شد. مشاهدات میکروسکوپی نشان داد پتانسیل غشاء میتوکندری با افزایش غلظت عصاره کاهش یافت. در ادامه، میزان بیان ژن‌های P53، Bax و β-catenin در سلول‌های تیمار شده با عصاره با روش Real-time PCR مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بیان ژن‌های P53 وBax در سلول‌های PC-3 تیمار شده با عصاره متانولی طی 48 ساعت افزایش یافته و بیان ژن β-catenin در غلظت 25 میکروگرم بر میلی لیتر افزایش پیدا کرد اما در غلظت 44 میکروگرم بر میلی لیتر نسبت به گروه کنترل تغییر قابل توجه ای مشاهده نشد. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که، تیمار با عصاره متانولی احتمالاً با تغییر بیان ژن‌های P53، Bax و β-catenin باعث تغییر پتانسیل غشاء میتوکندری می شود که منجر به القاء مرگ سلولی از طریق مسیر میتوکندریایی می‌شود.