غزنویان در اواسط قرن چهارم هجری به قدرت رسیدند و بر نواحی گستردهای از هند، ایران، افغانستان و آسیای مرکزی تسلط یافتند. پادشاهان غزنوی توانستند با حملات مکرر به هندوستان ثروتی عظیم را به چنگ آورند و با این پشتوانه، برای نمایش اقتدار خود بناهای با شکوهی را احداث نمایند. بسیاری از متون تاریخی از شکوه و عظمت این بناها که عمدتاً در افغانستان امروزی قرار دارند، یاد کردهاند. یکی از عوامل شهرت کاخهای غزنوی تزیینات غنی، متنوع و گاه بیسابقه آنها میباشد. بررسی و تحلیل این تزیینات در مطالعه تاریخ تزیینات وابسته به هنر معماری در ایران و آسیای میانه از اهمیت زیادی برخوردار است. تاثیرگذاری فرهنگهای مختلف به خصوص ترکی، ایرانی و هندی در بستری اسلامی، نقشمایههایی بهغایت متنوع و تأمل برانگیز را پدید آورده است، همچنین فنون و نوآوریهایی که در اجرای این تزیینات بهکار رفته است تا آن زمان در قلمرو هنر اسلامی بیسابقه بوده است. در این مقاله تلاش بر آن است که با بررسی و تحلیل نقوش بهکار رفته در تزیینات کاخهای غزنوی و مقایسه تطبیقی آنها با موتیفهای فرهنگهای همجوار، شناخت بهتری از سبک و خاستگاه نقوش و تزیینات دوره غزنوی و همچنین تأثیرات این سبک بر سنتهای هنری پس از خود، به دست آید. مهمتر از همه، در این تحقیق با ارایه مستندات پیشنهاد میشود که سبک هنری غزنوی که در معماری غیر مذهبی استفاده شده، سبکی است که ریشه در سنتها هنری پیش از اسلامِ ایرانی، ترکی و هندی دارد.
