1403/01/10
مرتضی محسنی

مرتضی محسنی

مرتبه علمی: استاد
ارکید:
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس:
دانشکده: دانشکدۀ ادبیّات و زبان‌های خارجی
نشانی:
تلفن: 01135303110

مشخصات پژوهش

عنوان
بررسی انواع هنجارگریزی آوایی و واژگانی در شعر ناصر خسرو
نوع پژوهش
مقاله چاپ شده
کلیدواژه‌ها
سبک، عنصری، فرخی، منوچهری، ناصرخسرو، هنجارگریزی آوایی، هنجارگریزی واژه ای
سال 1389
مجله سبك شناسي نظم و نثر فارسي
شناسه DOI
پژوهشگران مرتضی محسنی ، مهدی صراحتی جویباری

چکیده

هنجارگریزی یکی از مهمترین عوامل پیدایش سبک ادبیست که میزان آن را با توجه به بسامد وقوع آن در هر اثر میتوان مشخص کرد. سطوح آوایی و صرفی زبان ازجمله حوزه هایی است که باتوجه به نظریه «هنجارگریزی» میتوان آنها را مورد بررسی و مطالعه قرارداد؛ بدین معنا که تحولاتی که در سطح آوایی زبان شعر رخ میدهد در نهایت باعث تشخص سبکی آن در حوزه موسیقایی میشود. همچنین هنجارگریزی واژه ای نیز در تمایز سبکی شعر شاعر در حوزه صرفی زبان دارای نقشی تعیین کننده است. حال این سؤال مطرح میشود که هنجارگریزیهای شعر ناصرخسرو در دو حوزه آوایی و واژه ای زبان چه تأثیری در میزان برجستگی و تشخص سبکی شعر وی بنسبت شعر معاصرانش داشته است؟ دراین مقاله بمعرفی و بررسی انواع هنجارگریزی آوایی، مانند: ابدال، حذف، قلب و... ، و انواع هنجارگریزی واژه ای، همچون: باستانگرایی و واژه آفرینی، در شعر ناصرخسرو و مقایسه آن با اشعار عنصری و فرخی پرداخته شده است. بر این اساس ناصرخسرو در پنج مورد از تحولات آوایی، بنسبت عنصری و فرخی دست به هنجارگریزی زده است. همچنین باستانگرایی پربسامدترین شگرد و مهمترین ویژگی سبکی شعر ناصرخسرو در بخش صرفی زبانست.