1403/01/10
محسن نورائی

محسن نورائی

مرتبه علمی: دانشیار
ارکید: 0000-0002-9216-3469
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس:
دانشکده: دانشکده الهیات و معارف اسلامی علامه حسن زاده آملی (ره)
نشانی:
تلفن: 01135302605

مشخصات پژوهش

عنوان
جریان شناسی کتاب های روایات طبی تا قرن دوازدهم
نوع پژوهش
مقاله ارائه شده
کلیدواژه‌ها
روایات طبی، جوامع حدیثی، طب النبی، طب دعایی
سال 1399
پژوهشگران حجت علی نژاد ، محسن نورائی

چکیده

سابقه و هدف: اعتبار و اصالت طب اسلامی از دغدغه های دیرپای اندیشمندان مسلمان است. زاویه دید متفاوت و مبانی مختلف ، اختلاف نظرهایی در زمینه را به دنبال آورد. شماری با استناد به جامعیت اسلام معتقدند؛ مسایل مطرح در حوزه تندرستی و پزشکی نیز در قلمرو شریعت قرار دارد. در مقابل؛ برخی دیگر از اندیشمندان، تامین تندرستی بدن را خارج از رسالت و ماموریت شریعت دانسته اند. به باور ایشان، روایات طبی ؛ حداکثر می تواند به عنوان تجربه شخصی قابل پذیرش باشد البته مشروط به ارزیابی دقیق با معیارهای دانش حدیث و نیز به کار گیری عنصر اجتهاد. بر این اساس می توان گفت، استخراج، دسته بندی و ارزیابی کتابهای حوزه طب روایی، امری بایسته در این زمینه محسوب می گردد. پژوهش حاضر می کوشد تا کتابهای روایات طبی تا قرن دوازدهم را مطمح نظر قرار دهد. روش: پژوهش حاضر با روش توصیفی – تحلیلی می کوشد تا پس از مراجعه به متون مختلف روایی ضمن شناسایی کتابهای روایی طبی به دسته بندی و معرفی آن دست یازد. یافته ها: نتایج پزوهش بیانگر توجه و اهتمام نسبی محدثان و عالمان اسلامی نسبت به تدوین کتابهای روایی طبی است. این کتابهای گاه به صورت ضمنی و در کنار دیگر ابواب حدیثی و دیگر هنگام در قالب اثری مستقل به نقل و گزارش روایات مرتبط با طب می پردازد. همچنان که گاه در قالب روایت طب دارویی و احیانا در قالب طب دعایی تنظیم و تدوین گردید. نتیجه گیری: دست کم احتمال صدور شمار اندک روایات طبی قابل قبول و اعتبار بالجمله آنها قابل تایید است. این روایات بیانگر تجربیات پیشوایان دینی و منطبق با شرایط آب و هوایی یا مزاج خاص است. از این رو مفاد این روایات، پیش از بررسی دقیق و مراجعه به یافته های قطعی دانش پزشکی مدرن قابلیت تعمیم ندارد. با این همه روایات طبی قابلیت ارزیابی دقیق حدیثی برخوردار است.