به طور کلی امروزه یکی از مهمترین مشکلات و نگرانی‌ها در جامعه ورود طیف وسیعی از آلاینده‌های مختلف نظیر مواد نگهدارنده به بخش‌های مختلف محیط زیست مانند آب، خاک و هوا است. یکی از این ترکیبات آلاینده پارابن‌ها (PBs) هستند. پارابن‌ها گروهی از مواد شیمیایی مرتبط هستند که در طیف وسیعی از محصولات آرایشی، بهداشتی، دارویی و برخی از مواد غذایی وجود دارند [1]. شواهد و گزارشاتی مبنی بر توانایی ایجاد اختلال در غدد درون ریز و احتمال ایجاد سرطان سینه توسط این مواد، نگرانی‌هایی را در مورد اثرات، ایمنی و کاربرد آن‌ها به وجود آورده است. این ترکیبات خانواده‌ای از استرهای آلکیل پاراهیدروکسی بنزوئیک اسید بوده و از پرکاربردترین دسته مواد نگهدارنده به حساب می‌آیند. این ترکیبات در انواع مواد غذایی و محصولات آرایشی و بهداشتی مانند شامپوها، مرطوب کننده‌ها، ژل‌های شستشو، خمیر دندان‌ها، محصولات آرایشی، کرم‌های ضد آفتاب، خوش‌بو کننده‌ها، صابون‌ها و همچنین در انواع محصولات دارویی موضعی و تزریقی به کار می‌روند. طبق مطالعات انجام گرفته، پارابن‌ها در بیش از 90% محصولات آرایشی و بهداشتی وجود دارند. اگر چه این ترکیبات به عنوان نگهدارنده، نقش مهمی در حفاظت از محصولات به دلیل خواص آنتی باکتریایی خود دارند، اما شواهد حاکی از آن است که امروزه به دلیل میزان مصرف و استفاده گسترده در بسیاری از محصولات، به عنوان یکی از آلاینده‌های مهم در محی طزیست مطرح هستند. پارابن‌ها از طریق فرآیندهای مختلف وارد محیط زیست می‌شوند؛ به طور مثال حضور آن‌ها در محیط های آبی عمدتاً از طریق پساب تصفیه خانه‌های فاضلاب، به دلیل ناکارآمدی تکنولوژی‌های متداول تصفیه افزایش یافته است. تاثیر ترکیبات مختلف پارابن به ویژگی‌های فیزیکی و ساختار شیمیایی آن بستگی دارد. جایگزینی گروه‌های شیمیایی مختلف سبب بروز تغییراتی در حلالیت و طیف اثر میکروبی پارابن‌ها، می‌شود. همچنین با افزایش طول زنجیره آلکیلی، حلالیت آن‌ها در آب کاهش و در روغن‌ها و حلال‌های آلی افزایش می‌یابد. برای رسیدن به اثر محافظتی بیشتر و طیف اثر وسیع‌تر، معمولاً از ترکیب چند نوع پارابن‌ها در فرمولاسیون نگهدارنده‌ها استفاده می‌شود. پارابن‌ها دارای مزایا و معایب فراوانی هستند. از مهمترین مزایای آن‌ها می‌توان به طیف گسترده‌ی فعالیت ضد میکروبی، پایداری زیاد در محدوده وسیعی ازpH ، حلالیت در آب، بو و مزه غیر قابل توجه، حساسیت پایین، استفاده نسبتاً ایمن و عدم ایجاد تغییر در پایداری اشاره کرد. از طرفی مطالعات زیادی نشان داده‌اند که پارابن‌ها فعالیتی شبیه استروژن در گونه‌های مختلف پستانداران از خود نشان می‌دهند. در این راستا مطابق شواهد موجود جمعیت انسانی به طور روزانه از طریق طیف وسیعی از منابع در معرض پارابن‌ها قرار دارد. میانگین جذب روزانه پارابن‌ها از مواد غذایی توسط بزرگسالان در سال 1984 به مقدار 4 تا mg kg-16 برآورد شده است. طی پژوهشی که در آمریکا صورت گرفته میزان تماس هر فرد با پارابن‌ها در هر روز mg 76 است، به گونه‌ای که mg50 آن مربوط به محصولات آرایشی و بهداشتی، mg 25 داروها و mg 1 مربوط به مواد غذایی است. در خصوص اثرات منفی پارابن‌ها بر بدن انسان می‌توان به تاثیر این ترکیبات بر روی کارایی سیستم غدد درون ریز، افزایش عملکرد هورمون استروژن در بدن و در نتیجه کاهش تعداد اسپرم و افزایش ناباروری در مردان اشاره نمود. آزمایش‌های سمیت، تاثیر پارابن‌ها بر موجودات زنده گیاهی و جانوری آبزی مانند جلبک‌ها، گیاهان، ماهی‌ها و بی‌مهرگان را به اثبات رسانده است. علاوه بر این، پارابن‌ها جذب پوستی دارند و ترکیباتی که از طریق پوست زنان باردار جذب می‌شوند، سبب تاثیر منفی بر جنین در رحم مادر می‌گردند. میزان نفود پوستی و در نتیجه تاثیر منفی پارابن‌ها در بدن به نوع پارابن (طول زنجیره آلکیل بیشتر، جذب بالاتر(، درصد فاز چربی به فاز آبی و سورفاکتانت استفاده شده در محصول وابسته است. بنابراین با توجه به اهمیت، کابرد و مصرف روزافرون پارابن‌ها و اثرات منفی شناخته شده و شناخته نشده آن‌ها بر روی سلامت انسان، بررسی اثرات و شناسایی این ترکیبات به منظور افرایش آگاهی جامعه جهت کاهش مصرف یا رعایت میزان مصرف مجاز آن‌ها بسیار ضروری است [1].
