1403/01/10
محمد قمری فتیده

محمد قمری فتیده

مرتبه علمی: استادیار
ارکید:
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس:
دانشکده: دانشکده هنر و معماری
نشانی:
تلفن: 01135302703

مشخصات پژوهش

عنوان
تحلیل سازمان تولید و استانداردسازی در یک جامعۀ باستانی: رهیافتی به نقشهای سفالهای تل باکون الف
نوع پژوهش
مقاله چاپ شده
کلیدواژه‌ها
باکون الف؛ سازمان تولید سفال؛ تولید تخصصی؛ استانداردسازی؛ ساختار و نقوش.
سال 1399
مجله جامعه شناسي تاريخي
شناسه DOI
پژوهشگران رحمت عباس نژاد سرستی ، مرضیه علی محمدی ، محمد قمری فتیده

چکیده

تزیین ظرف­های سفالی در دوره ­های پیش از تاریخ و قبل از آغاز نگارش، اهمیت ویژه ­ای داشته است. ساختار و نقش­ های روی سفال امکان مطالعۀ اندیشۀ انسان گذشته را فراهم می ­آورند و وابستگی فکر و ذهن انسان را به محیط­ های طبیعی و اجتماعی که در آن زیسته و رشد یافته­ است، آشکار می­­ سازند. بنابراین، با بررسی این نقش­ مایه ­ها می ­توان پیچیدگی­ های ذهنی، ایدئولوژیکی، اجتماعی و اقتصادی جوامع باستان را مطالعه و تحلیل کرد. نگارندگان با پژوهش روی «دستور زبانِ» نقش ­ها و کیفیت زیبایی­ شناختی سفال ­های منقوش پیش از تاریخ، سازمان تولید سفال را در یک جامعۀ باستانی مطالعه کرده ­اند. جامعۀ موردنظر در این پژوهش، فرهنگ تل باکون الف است که در اواخر هزارۀ پنجم و آغاز هزارۀ چهارم قبل از میلاد در جلگۀ مرودشت فارس جریان داشته است. تولید سفال در مرحلۀ باکون الف در یک سازمان تولیدیِ استاندارد و به ­صورت فرایندی تخصصی انجام می­ پذیرفته است. الزام ­ها و ضابطه ­هایی در ایجاد نقش­ های روی ظروف سفالی این دوره به­ کار گرفته شده ­اند که مهم­ترین آن­ها عبارت­ند از: نهادن نقش­ مایه ­ها در کادر و قاب، قرینه ­سازی، تکرار کردن، معکوس کردن و ساعت­ گرد کردن جهت نقوش، ایجاد نقوش با تکنیک نقش منفی و استفاده از عناصر نقشیِ جداکننده. همچنین، این پژوهش ثابت کرده است که رابطۀ بین نقش­ ها و شکل ظروف، نسبی بوده است. دستور زبان و شیوۀ اجرای نقش ­ها روی خمره ­ها، جام­ ها و کاسه ­ها نشان داده است که اغلب از الگوهای یکسان و مشابهی در اجرای نقش ­ها بهره ­گیری شده است.