حسن تقوی جلودار

رقابت بر سر فضا و عوامل موثر بر آن از مباحث سوال برانگیز اکولوژی سواحل بوده و هدف تحقیق حاضرنیز بررسی رقابت بین دو گونه مهاجم Amphibalanus improvisus و Mytilaster linatus در سواحل سنگی حوضه جنوبی دریای خزر می باشد.10 ایستگاه نمونه برداری در سواحل سنگی طبیعی و مصنوعی از آستارا تا بابلسر انتخاب و به مدت یک سال و هر 2ماه یکبار از شهریور 92 تا تیر 93 توسط کوادرات 15×15 به صورت تصادفی مورد نمونه برداری قرار گرفتند. درصد پوشش جلبکی سواحل نیز توسط کوادرادت 50×50 ارزیابی شد. میانگین سالانه دمای آب48/16سانتی گراد، شوری87/9 قسمت در هزار، 27/8 pH، اکسیژن محلول89/9میلی گرم بر لیتر، قابلیت رسانای آب52/16متر در ثانیه اندازه گیری گردید. نتایج نشان می دهد: میانگین تعداد A.improvisus 75/404عدد، درصد پوشش83/36، وزن81/17گرم و میانگین سالیانه تعدادM.linatus 33/327عدد، درصدپوشش97/29، وزن 47/26گرم در واحد سطح بوده و بر اساس آزمون توکی اختلاف معنی داری بین ایستگاه ها وجود داشته و در ایستگاه های 3، 4، 6 غالبیت M.lineatus نسبت به A.improvisus بیشتر می باشد. میانگین و انحراف معیار سالیانه درصد پوشش جلبکی 75/37 بوده و اختلاف معنا داری در بین ایستگاه ها مشاهده نشد. نتایج آزمون One-way ANOSIM نشان داد، ایستگاه های 3 ،4 ،5 ،6 بیشترین تشابه زیستگاهی را دارند و عوامل محیطی در پراکنش انها اثرگذار بوده و دو گونه ضمن غالبیت بر سایر کفزیان با یکدیگر بر سر فضا رقابت دارند که در شرایط مساعد رشد غالباً رقابت به نفع دوکفه ای تمام می شود.